หากชีวิตคือการเดินทาง เป้าหมายคือเกาะมหาสมบัติ
กัปตันบางคนก็อาจเชื่อในเรื่องของ ‘ความพยายาม’ และ ‘ความมุ่งมั่น’ ที่จะนำเรือเหล่านั้นฝ่าฟันพายุฝนต่อๆ ไป
Empathy และ Sympathy ต่างกันอย่างไร?
The Present Move | Mindful Global Citizens
เราจะทำอย่างไร เพื่อให้สามารถเข้าถึงใจ
และไม่ใคร่ตัดสิน
เชื่อว่าหลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า ‘Empathy’ กันมาไม่น้อย โดยเฉพาะพักหลังมาคำนี้ก็ยิ่งทวีคูณการใช้บ่อยๆ ขึ้นในหลากหลายบริบท
แต่รู้หรือไม่? เจ้า Empathy คำนี้ยังมีคำที่มีความคล้ายกันอย่างมาก และหลายคนอาจแยกความแตกต่างของ 2 คำนี้ไม่ค่อยออก (เพราะเอาเข้าจริงก็มีความคล้ายกันในบางประการอยู่เหมือนกัน แถมหน้าตาการสะกดของคำยังมีความคล้ายกันอีก) คำนี้ที่ว่าคือ ‘Sympathy’ นั่นเอง
ในวันนี้เราจึงอยากชวนทุกท่านที่กำลังอ่านโพสต์นี้อยู่มาสำรวจความเหมือนและความต่างของคำนี้ไปพร้อมๆ กัน ทั้งเพื่อให้เกิดความเข้าใจอย่างแท้จริง และสามารถใช้ได้ถูกต้องในแต่ละบริบทและสถานการณ์
| การฟังอย่าง ‘เข้าใจ’ ไม่ใช่แค่สงสาร แต่รู้สึกตามไปกับเรื่องที่รับรู้มา
อาจกล่าวได้อย่างโดยง่ายว่า ‘Sympathy’ แปลเป็นไทยอย่างง่ายที่สุดว่า ‘ความเห็นอกเห็นใจ’ หรือ ‘ความสงสาร’ เมื่อเราได้รับรู้ความรู้สึกหรือเรื่องเราที่เขาถ่ายทอดสถานการณ์บางอย่างของเขาให้เราได้รับฟัง
ในขณะที่ ‘Empathy’ จะมีความหมายลึกซึ้งขึ้น ซึ่งหมายถึง ‘ความสามารถในการเข้าอกเข้าใจผู้อื่น’
ซึ่งหากถามว่าสิ่งที่แตกต่างกันระหว่าง 2 คำนี้คืออะไร? สิ่งสำคัญที่สุดคือ ‘จุดยืน’ หรือ ‘มุมมอง’ เมื่อเรามองเข้าไปในแต่ละเรื่องราวของคนเหล่านั้น
กล่าวคือ เราอาจรู้สึกสงสาร (Sympathy) เมื่อเห็นใครสักคนที่เป็นทุกข์ และอาจเกิดความรู้สึกอยากช่วยอะไรเขาสักอย่างถ้าเป็นไปได้ ในขณะที่หากเรารู้สึกเข้าอกเข้าใจ (Empathy) เราอาจจะยิ่งพยายามทำความเข้าใจว่าสิ่งที่เขากำลังเผชิญอยู่คืออะไร เพื่อที่จะได้มองในภาพใหญ่ให้เข้าใจถึงสถานการณ์ที่เขากำลังเผชิญได้อยู่อย่างมากที่สุด ความเห็นอกเห็นใจดังกล่าวนี้คือการนำเอาใจเขามาใส่ใจเรา แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่นำเอาความคิดของตัวเราเองไปยัดใส่ในความรู้สึกของเขา เพราะเราแต่ละคนล้วนเจอสถานการณ์ที่แตกต่างกัน
แต่สิ่งสำคัญที่สุดของ Empathy ก็คือ ‘การเข้าถึงใจ’ และ ‘ไม่ใคร่ตัดสิน’
รวมถึงไม่นำเอา ‘ความรู้สึกส่วนตัว’ ของตัวเรา
เข้าไปตัดสิน
หรือเป็นศูนย์กลาง
ยิ่งไปกว่านั้นทักษะความเห็นอกเห็นใจยังเป็นอะไรที่เราฝึกฝนกันได้ ผ่านการเข้าใจตัวเอง รับรู้ความรู้สึกของคนอื่น และเมื่อเรายิ่งตระหนักรู้และเท่าทันความรู้สึกของตัวเองมากขึ้นเท่าไร เราก็จะยิ่งเข้าถึงใจของคนอื่นได้มากขึ้นเท่านั้น
| ชวนรู้จักเทคนิค ‘การฟังอย่างลึกซึ้ง’ (Deep Listening) เทคนิคดีๆ ที่นักจิตวิทยาใช้ เพื่อให้เข้าถึงใจและไม่ใคร่ตัดสิน
ในหลายการอบรมบ่มเพาะนักจิตวิทยา หรือกระทั่งการเรียนจิตวิทยาเบื้องต้นในทางปฏิบัติเองก็ตาม หนึ่งในเทคนิคที่ขาดไม่ได้สำหรับการจะเป็นนักจิตวิทยาที่ดี คือ ‘การตั้งใจฟังอย่างลึกซึ้ง’ (Deep Listening) ซึ่งหมายถึง การฟังในสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบันขณะ เรียกได้ว่าเป็นการฟังที่ใส่ใจผู้พูดอย่างแท้จริง โดยจะฟังให้ลึกซึ้งไปกว่าแค่การได้ยินคำพูด แต่ยังสัมผัสได้ถึงความรู้สึกอื่นๆ ที่ถึงแม้ผู้พูดจะไม่ได้เอ่ยออกมาแต่เราก็ยังรู้สึกถึงมันได้ และทั้งหมดทั้งมวลนี้จะเป็น ‘การฟัง’
โดย ‘ปราศจากอคติ’ อย่างแท้จริง
โดยเราอาจเริ่มทำขึ้นด้วยวิธีง่ายๆ ดังนี้
- เปิดใจให้กว้างเข้าไว้ และตั้งใจฟังทุกอย่างด้วยสติอย่างดีที่สุด
- เปิดการตระหนักรู้ ค่อยๆ ทำความเข้าใจอะไรใดๆ ไปทีละส่วน
- ไม่พูดแทรกหรือพูดต่อในทันทีที่อีกฝ่ายพูดจบ
- รู้เท่าทันความรู้สึกของตัวเราเอง (เช่นกัน)
- หากเกินจะรับไหวอย่าลืมดูแลตัวเอง
เชื่อเราสิว่าการมีหัวใจที่เปิดกว้าง รับฟังและเท่าทันความรู้สึกคนอื่นได้อย่างดีนั้นไม่ใช่เรื่องยากเกินกว่าเราทุกคนจะทำไม่ได้
หากอย่างน้อยชีวิตนี้คุณเคยร้องไห้ตามซีรีส์ เพลง หนัง ละคร หรือเรื่องราวของบุคคลที่ทั้งไกลและใกล้ตัวอยู่บ้าง รู้สักไปกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้น อารมณ์และความรู้สึก หรืออาจรวมไปถึงคุณค่าและความคิดของเขาเองเช่นกัน เหล่านั้นคือสิ่งที่แสดงให้เห็นได้อย่างชัดเจนว่า
“เราเองก็เป็นได้นะ คนที่เข้าถึงใจและไม่ใคร่ตัดสินผู้อื่น”
เพราะการรับฟังอย่างดีล้วนเป็นทักษะพื้นฐานของมนุษย์ อีกทั้งความเป็นมนุษย์ยังคงทำงานอย่างดีในตัวพวกเราทุกคน
เรื่องราวและความรู้สึกที่ถูกถ่ายทอดออกมา
สถานการณ์ที่แต่ละคนเจออย่างแตกต่างกัน
ความรู้สึกที่อยากมีใครสักคน ‘รับฟัง’ หรือกระทั่ง ‘กอดปลอบ’ ในวันที่รู้สึกแย่
เหล่านั้นก็ดีไม่น้อยเลย หากเราได้เป็นทั้งผู้รับและผู้ส่งต่อมวลความรู้สึกดีๆ ที่เราทุกคนมีให้แก่กันเพราะการเข้าถึงใจ และไม่ใคร่ตัดสิน
ผ่านการแลกเปลี่ยนและเรียนรู้เรื่องราวระหว่างกัน
ล้วนเป็นสายสัมพันธ์ที่แยกจากกันไม่ขาดของเรา
ในฐานะที่เป็นมนุษย์
ล้มเหลว ไร้จุดหมาย ก็อาจแวะพักระหว่างทางได้ ชวนอ่าน ‘ร้านชำอิงอิง ที่พักพิงสำหรับผู้อ่อนล้า’ หนังสือฮีลใจคนวัยทำงาน
เพราะอะไรหลายคนถึงยอมจากบ้านเกิด เข้ามาแสวงหาความสำเร็จในเมืองใหญ่? สำหรับคนต่างจังหวัดที่เพิ่งเริ่มต้นชีวิตการทำงาน พอเรียนจบก็อยากทำงานหาเงิน แต่กลับบ้านเกิดไปก็รู้สึกว่าไม่มีอะไรให้ทำ
เดือนกันยาฯ กำลังจะผ่านไป ทำอย่างไรให้มีแรงใจสู้ต่อจนถึงสิ้นปี
เดือนกันยายนวนมาทีไร เนื้อเพลง Wake me up when September ends ของวง Green Day ก็เป็นเพลงที่วนกลับมาให้เราได้ชวนนึกถึงเฉกเช่นเดียวกัน