ขอบเขตส่วนตัวในความสัมพันธ์อาจเกิดขึ้นได้หลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับว่าเป็นความสัมพันธ์ประเภทใดและกับใคร เช่น คุณอาจมีขอบเขตทางกายภาพกับเพื่อนร่วมงาน แต่ไม่ใช่กับคนรัก หรือมีขอบเขตเรื่องทรัพย์สินเงินทองกับญาติห่างๆ แต่ไม่มีกับเพื่อนสนิท ซึ่งขอบเขตเหล่านี้สามารถปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องกับสถานะและความสัมพันธ์ในชีวิตได้ ไม่ใช่เรื่องตายตัว ต่อไปนี้ เป็นประเภทของขอบเขตที่เราอยากแนะนำให้รู้จัก เผื่อว่าจะช่วยแก้ปัญหาที่คุณกำลังเผชิญในความสัมพันธ์ได้ไม่มากก็น้อย

ขอบเขตด้านกายภาพ ช่วยให้คุณรู้สึกผ่อนคลาย ปลอดภัยและไม่อึดอัด ไม่เฉพาะเมื่ออยู่กับคนแปลกหน้าเท่านั้น แต่กับคนใกล้ตัวก็เช่นเดียวกัน เช่น หากคุณมีเพื่อนที่หัวเราะทีไรก็ชอบตีแขนคนข้างๆ ครั้งเดียวไม่เท่าไร แต่ตีรัวเป็นกลองชุด จนรู้สึกเจ็บ คุณก็สามารถสื่อสารบอกเพื่อนได้ว่า การกระทำนี้ทำให้คุณเจ็บ และคุณไม่ต้องการให้เกิดขึ้น หรือกระทั่งกับคนรัก ที่ชอบหยิกแก้มเวลาที่คุณเผลอ หากคุณรู้สึกไม่โอเค การกำหนดขอบเขตว่าอะไรทำได้ไม่ได้กับร่างกายของเรา ก็จะทำให้สองฝ่ายเข้าใจกันมากขึ้น

ขอบเขตพื้นที่และเวลา พื้นที่ส่วนตัวเป็นสิ่งสำคัญมาก และการที่คนเราสูญเสียพื้นที่และเวลาส่วนตัวไป อาจส่งผลกระทบต่อหลายๆ สิ่งในชีวิต ทั้งการงาน สุขภาพ และความสัมพันธ์ การใช้เวลากับคนรัก 24 ชั่วโมง อาจฟังดูโรแมนติก แต่ในความเป็นจริง การอยู่ด้วยกันตลอดเวลา ย่อมทำให้เกิดความเครียดและอึดอัด ต่างฝ่ายควรหาสมดุลระหว่างเวลาส่วนตัวและเวลาร่วมกันให้เหมาะสม และเคารพพื้นที่และเวลาส่วนตัวของกันและกัน สำหรับเพื่อนร่วมงานหรือคนรู้จักก็เช่นเดียวกัน ควรกำหนดขอบเขตเวลา เช่น ไม่คุยเรื่องงานในวันหยุด หรือ โต๊ะทำงานเป็นพื้นที่ส่วนตัว ไม่ควรมีใครมาหยิบจับอะไรก่อนได้รับอนุญาต เป็นต้น

ขอบเขตทางอารมณ์ ก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ไม่ควรละเลย หากมีบางสิ่งที่อีกฝ่ายพูดหรือทำแล้วคุณรู้สึกว่าพวกเขากำลังละเมิดความรู้สึกของคุณ เช่น ถามความรู้สึกหลังเลิกกับแฟน หรือ ถามเรื่องในครอบครัวที่คุณไม่อยากพูดถึง ลองสื่อสารให้อีกฝ่ายเข้าใจ ด้วยการบอกว่า “ผมไม่คุยเรื่องส่วนตัวในที่ทำงาน” หรือ หากการบอกกล่าวยากเกินไป การเปลี่ยนหัวข้อสนทนาก็สามารถส่งสัญญาณได้ว่าคุณรู้สึกไม่โอเคที่จะพูดเรื่องเหล่านั้น ขอบเขตทางอารมณ์ยังหมายถึงการรับรู้ว่าในบางสถานการณ์ เราก็ไม่มีหน้าที่รับผิดชอบความรู้สึกของใคร เช่น หากคุณปฏิเสธเมื่อมีคนมาชวนออกเดต ทำให้อีกฝ่ายเสียใจ หากคุณมั่นใจว่า แสดงออกชัดเจนมาตลอดว่าไม่ได้มีใจ การรับรู้ว่าตนเองไม่มีหน้าที่รับผิดชอบอารมณ์ของคนอื่น ก็เป็นการกำหนดขอบเขตทางอารมณ์เช่นกัน 

ขอบเขตด้านการเงิน ถือเป็นเรื่องละเอียดอ่อน และกลายเป็นปัญหาในความสัมพันธ์ได้ง่ายๆ ช่วงเริ่มต้นความสัมพันธ์ ควรพูดคุยอย่างเปิดเผยว่าจะบริหารการเงินระหว่างกันอย่างไร ค่าใช้จ่ายในบ้านใครดูแล เงินส่วนตัวของแต่ละคนจะเปิดเผยหรือไม่ จะเปิดบัญชีร่วมกันไหม
ทั้งหมดนี้ควรพูดคุยทำความเข้าใจกันตั้งแต่เนิ่นๆ บนพื้นฐานของการยอมรับ
และให้เกียรติซึ่งกันและกัน

ความสัมพันธ์ที่ปราศจากขอบเขตอาจกลายเป็น Toxic Relationship ที่บั่นทอนจิตใจ
คุณอาจรู้สึกว่า ถูกเอาเปรียบหากเพื่อนขอยืมเงินบ่อยๆ หรือรู้สึกเครียดที่ต้องรองรับอารมณ์
จากคนรัก บางคนอาจอึดอัดที่พ่อแม่ก้าวก่ายพื้นที่ส่วนตัว รื้อค้นห้องคุณโดยไม่ขออนุญาต
ในทำนองเดียวกัน หากเป็นตัวคุณเองที่ข้ามเส้นขอบเขตส่วนตัวของคนอื่น
การกระทำของคุณก็อาจกำลังทำลายความสัมพันธ์โดยไม่รู้ตัว 

การมีสติในทุกย่างก้าวของชีวิต รวมทั้งในความสัมพันธ์ทุกครั้ง จึงสำคัญในแง่ที่ช่วยให้เราเท่าทันอารมณ์ความรู้สึกของตนเองและคนรอบข้าง มีเวลากลั่นกรอง และ ใคร่ครวญว่า “เราต้องการอะไรจากความสัมพันธ์นี้” เพื่อสร้างขอบเขตที่ชัดเจน นำไปสู่การเคารพซึ่งกันและกัน ไม่ต่างจากยอดเรือนของต้นไม้ในป่าใหญ่ ที่ไม่ใช่แค่เติบโตไปวันๆ แต่เรียนรู้ที่จะสร้างช่องว่างระหว่างกัน
เพื่อให้ทุกสรรพสิ่งที่เกี่ยวโยงกันเติบโตในความสัมพันธ์ได้ตามเส้นทางตัวเอง